Duiken en barotrauma's in het hoofd - Duiken Magazine (2024)

In deze rubriek behandelen onze medische professionals de belangrijksteonderwerpen die gerelateerd zijn aan duiken en de effecten ervan op ons lichaam. Deze keer alles over bartrauma’s in het het hoofd

Tijdens het duiken neemt de omgevingsdruk toe naarmate de diepte toeneemt, deze druktoename heeft zeker ook invloed op het lichaam van de duiker. Omdat de cellen van de lichaamsweefsels gevuld zijn met vloeistof en daarom niet significant samendrukbaar zijn, zijn de veranderingen in omgevingsdruk alleen merkbaar in lichaamsholtes die gevuld zijn met lucht of gas, zoals die van de schedel. Barotrauma’s komen hier vaker voor.

Duiken en barotrauma's in het hoofd - Duiken Magazine (1)

Masker

De lucht in je duikmasker wordt tijdens het duiken gecomprimeerd en hierdoor wordt een onderdruk in het masker gecreëerd, waardoor het zichzelf, bij toenemende diepte steeds dichter tegen het gezicht drukt. Dit kan leiden tot ernstige kneuzingen van de gezichtshuid, het bindweefsel van het oog en de oogleden. Soms ook een bloedneus. Hoewel uit de huidige kennis van de wetenschap dit niet leidt tot ernstige structurele oogschade, is bij ernstige bloeding en zwelling van de ogen of visuele problemen, een bezoek aan de oogarts raadzaam.

Er kunnen mogelijk oogdruppels worden voorgeschreven die in ieder geval iets van verlichting bieden. Om dergelijke situaties te voorkomen, kun je als preventieve maatregel via de neus uitademen waarmee lucht in het masker wordt gelaten naarmate de duikdiepte toeneemt. Zo blijf je continu klaren en het drukverschil wordt gecompenseerd.De lucht in je duikmasker wordt tijdens het duiken gecomprimeerd en hierdoor wordt een onderdruk in het masker gecreëerd, waardoor het zichzelf, bij toenemende diepte steeds dichter tegen het gezicht drukt. Dit kan leiden tot ernstige kneuzingen van de gezichtshuid, het bindweefsel van het oog en de oogleden.

Anderen lezen ook: Dunne plekken trommelvlies

Duiken en barotrauma's in het hoofd - Duiken Magazine (2)

Soms ook een bloedneus. Hoewel uit de huidige kennis van de wetenschap dit niet leidt tot ernstige structurele oogschade, is bij ernstige bloeding en zwelling van de ogen of visuele problemen, een bezoek aan de oogarts raadzaam. Er kunnen mogelijk oogdruppels worden voorgeschreven die in ieder geval iets van verlichting bieden. Om dergelijke situaties te voorkomen, kun je als preventieve maatregel via de neus uitademen waarmee lucht in het masker wordt gelaten naarmate de duikdiepte toeneemt. Zo blijf je continu klaren en het drukverschil wordt gecompenseerd.

Trommelvlies

Vooral het middenoor en het trommelvlies worden getroffen. De meeste barotrauma’s treden op tijdens de afdaling, wanneer het klaren te laat of helemaal niet plaatsvindt. De relatieve onderdruk trekt het trommelvlies naar binnen, wat tot pijn leidt. Tegelijkertijd worden de kleine bloedvaatjes die door het trommelvlies lopen steeds meer gevuld met bloed, waardoor het trommelvlies ook na het duiken nog rood is. Als je doorgaat met duiken, treedt er een effusie op in het middenoor. Dit is het doorlekken van (lichaams)vloeistoffen naar een lichaamsholte of ander weefsel.

Duiken en barotrauma's in het hoofd - Duiken Magazine (3)

Bovendien kan de belastbaarheid van het trommelvlies worden overschreden, waardoor het gaat scheuren en het binnendringende water tot plotselinge heftige duizeligheid en oriëntatieverlies leidt, omdat het binnenoor in de directe omgeving enorm geïrriteerd raakt. Deze aandoening kan onder water zelfs levensbedreigend zijn. Hoewel het scheuren van het trommelvlies relatief zeldzaam is, is bij veel duikers kleine schade door barotrauma te zien. Meer dan 2/3 van alle duikers die meerdere dagen duiken, hebben rode trommelvliezen als teken van barotrauma. Om een dergelijk barotraumate voorkomen, is het daarom van belang om steeds tijdig te klaren. Het gebruik van neusdruppels wordt ook sterk afgeraden omdat dit kan leiden tot overdrukbarotrauma tijdens het opstijgen: het vroegtijdig afnemen van het effect van de druppels kan leiden tot hernieuwde zwelling van het slijmvlies na een probleemloze afdaling. Hierdoor kan de uitzettende lucht niet meer ontsnappen, waardoor het trommelvlies naar buiten uitzet en kan scheuren.

Anderen lezen ook: Duikmasker in het vizier

Duiken en barotrauma's in het hoofd - Duiken Magazine (4)

Binnenoor-barotrauma

Gelukkig komt een barotrauma van het binnenoor zeer weinig voor. Als dit echter gebeurt, heeft dit vaak ernstige gevolgen voor de duiker. Een binnenoor-barotrauma treedt meestal op als onderdeel van een barotrauma van het middenoor: als er tijdens het duiken klaringsproblemen optreden, puilt het trommelvlies naar binnen uit en oefent via de gehoorbeentjes druk uit op het ovale venster. Als de duiker dan zeer krachtig probeert te klaren, kan het membraan van het ronde venster in het binnenoor scheuren. Deze beschadiging zorgt ervoor dat het slakkenhuis gaat lekken, waardoor er naast plotseling gehoorverlies, ook geluiden en suizen in de oren (tinnitus) en duizeligheid kunnen optreden. Bij dergelijke schade is een onmiddellijke consultatie van een KNO-arts of zelfs eenKNO-polikliniek noodzakelijk, aangezien snelle en gerichte therapie, mogelijk ook een operatie, nodig kan zijn.

Duiken en barotrauma's in het hoofd - Duiken Magazine (5)

Net als bij het middenoor zijn er verbindingen met de neus-keelholte voor de neusbijholten. Dit wordt gebruikt voor ventilatie en drukvereffening. Vooral bij verkoudheid, maar ook bij chronische ontstekingen, kan het moeilijk worden om de druk te vereffenen, wat afhankelijk van de aangedane holte tot verschillende symptomen leidt. Pijn in de wang of het voorhoofd, die gewoonlijk wordt omschreven als stekend, komt veel voor. Maar het kan ook ongemak veroorzaken in het gebied van de ogen en de achterkant van het hoofd. Zoals hierboven beschreven, leidt toenemende negatieve druk in de holte tot verhoogde vochtophoping en bloeding. Zo’n barotrauma kan zich ook uiten als een bloedneus. Hyperbarotrauma kan echter ook in de sinussen voorkomen. In dat geval gaat klaren tijdens de afdaling goed, maar bij het opstijgen kan de uitzettende lucht niet (goed) ontsnappen omdat in de neus een blokkade (bijvoorbeeld een mucosale poliep) is ontstaan. Het resultaat is hevige pijn in het getroffen gebied en in extreme en zeer zeldzame gevallen is zelfs schade aan het kraakbeen mogelijk.

Anderen lezen ook: Duiketiquette in het duikcentrum

Tekst: Claus-Martin Muth & Tim Piepho, foto’s Shutterstock

Duiken en barotrauma's in het hoofd - Duiken Magazine (2024)

FAQs

Kan je duiken met Barotrauma? ›

Duiken of zwemmen wordt niet aanbevolen als u onlangs een oor-barotrauma heeft gehad. Dit kan namelijk leiden tot verdere verwondingen. Bovendien kan een barotrauma leiden tot gehoorverlies.

Wat mag je niet doen na het duiken? ›

Om decompressieziekte te voorkomen mag je dus min. 18 uur na de laatste duik niet vliegen. Nog beter is het om na een intensieve duikvakantie de eerst 24 uur niet te vliegen. Andersom kom je tijdens een vliegreis niet onder verhoogde druk, dus neem je ook niet meer stikstof op in je lichaam.

Kan je met tinnitus duiken? ›

Kan ik met Tinnitus zwemmen en duiken? Dat kan als er geen problemen zijn met de gehoorgang of het middenoor.

Waarom niet te snel omhoog met duiken? ›

Wanneer je gaat duiken is het belangrijk om langzaam te dalen en te stijgen. Wanneer je dit te snel doet kan de verhouding tussen stikstof en zuurstof veranderen in je lichaam.

Hoe lang duurt barotrauma? ›

Meestal geneest een trommelvlies vanzelf binnen 2 maanden. Zorg dat er niet te veel water in uw oor komt. U mag wel douchen. Zorg dat er niet veel druk komt op uw oor: til geen zware dingen en snuit uw neus niet hard.

Wat te doen tegen barotrauma? ›

Bij barotitis of barotrauma is het niet nodig om een behandeling te starten. De aandoening verdwijnt meestal spontaan. Bij hevige pijn zal je huisarts pijnstilling voorschrijven.

Waarom plassen na het duiken? ›

Het hart moet deze grotere hoeveelheid bloedvolume allemaal verwerken, en is dit niet gewend. Door rek op de boezem wordt een hormoon (ANP, atrial natriuretic peptide) uitgescheiden welke de nieren het signaal geeft om water uit te gaan scheiden. Dit uitscheiden van water resulteert in urine; het duikersplasje.

Waarom niet drinken voor duiken? ›

Alcohol onttrekt namelijk vocht in je lichaam, en uitdroging vergroot de kans op decompressieziekte. Bovendien zorgt alcohol voor verwijding van de bloedvaten, waardoor je sneller afkoelt. Onder water merk je dat nog sneller! Het drinken van alcohol voor- of na een duik wordt dus afgeraden.

Waarom ben je zo moe na het duiken? ›

Richard Harris: Postduik vermoeidheid kan het gevolg zijn van meerdere factoren. Sommige daarvan kunnen te maken hebben met het duiken, zoals temperatuurstress, decompressiestress, energieverbruik, een grote en lange blootstelling aan zuurstof, spanningen en zeeziekte.

Hoe voelt barotrauma? ›

Als u last hebt van een zwelling rond uw nek en keel, van allergieën, een verkoudheid of een infectie, dan kan de buis dichtgeknepen worden. De buis kan ook met vloeistof en/of negatieve druk gevuld worden. Dit veroorzaakt oorpijn, dichtzittende oren en kan ook het gehoor aantasten. Dit gevoel is bekend als barotrauma.

Kan je trommelvlies knappen door vliegen? ›

Cellen in het oor kunnen beschadigen en het trommelvlies kan scheuren (trommelvliesperforatie). Bij passagiers van een vlucht van Ryanair bleek dit zich in 2018 voor te doen nadat de druk in de cabine was weggevallen en het vliegtuig zeer snel is gedaald.

Wat is de Duikersziekte? ›

Caissonziekte, decompressieziekte of duikersziekte is een ziektebeeld dat zich kan voordoen bij mensen die, na onder verhoogde druk te hebben gewerkt, weer in een omgeving met een lagere druk terugkomen, zoals duikers of mensen in een vliegtuig na een snelle decompressie.

Waarom duiken met nitrox? ›

Als je duikt met verrijkte lucht (nitrox), kun je daar veilig langer mee duiken dan je met lucht zou kunnen. Duiken met verrijkte lucht betekent meer tijd onder water maar je moet gebrevetteerd zijn als Verrijkte lucht duiker om je fles te kunnen laten vullen met verrijkte lucht.

Hoe weet je of je decompressieziekte hebt? ›

Vermoeidheid of een algeheel gevoel van malaise kan al duiden op een cerebrale vorm van decompressieziekte. Binnenoorsymptomen zijn duizeligheid, gehoorverlies, tinnitus, misselijkheid, braken en ataxie. Spinale symptomen zijn paralyse, sensibiliteitsstoornissen, paresthesieën, urineretentie of defaecatieproblemen.

Is veel duiken slecht voor je? ›

Bij duiken (en vliegen) is decompressieziekte een gevaar. Decompressieziekte wordt vaak afgekort als “DCS” en wordt ook wel “the bends” genoemd. Decompressieziekte vormt een risico voor duikers, piloten, astronauten en persluchtwerkers.

Kan je met een dicht oor duiken? ›

Als je niet kan klaren of pijn en ongemak ervaart tijdens het afdalen, stijg dan een beetje totdat de pijn weg is en probeer dan opnieuw; forceer het klaren niet en daal ook niet af tenzij je oren en sinussen geklaard zijn. Duik niet met een verkoudheid of tijdens een congestie.

Kan je duiken als je niet kan klaren? ›

Houd je om te beginnen altijd aan de regel: Als je niet kan klaren, kan je vandaag niet duiken. Iedereen heeft wel eens dat een van de twee oren moeilijker klaart. Het is prima om dan te proberen langzaam af te dalen en regelmatig te klaren. Als je pijn begint te voelen ga je weer wat omhoog totdat het oor wel klaart.

Kan je duiken met een gescheurd trommelvlies? ›

Duiken met een gaatje in je trommelvlies is theoretisch mogelijk, mits er geen (vervuild) water in je oor kan komen.

Kan je duiken met oorpijn? ›

Wel moet u zeker zijn dat blijvende klachten (drukkend gevoel, permanent gehoorverlies, …) niet het gevolg zijn van een klaarprobleem in het middenoor. Indien u aan één kant slecht of niet hoort, dan vermijdt u het best om te duiken.

Top Articles
Latest Posts
Article information

Author: Cheryll Lueilwitz

Last Updated:

Views: 5813

Rating: 4.3 / 5 (54 voted)

Reviews: 85% of readers found this page helpful

Author information

Name: Cheryll Lueilwitz

Birthday: 1997-12-23

Address: 4653 O'Kon Hill, Lake Juanstad, AR 65469

Phone: +494124489301

Job: Marketing Representative

Hobby: Reading, Ice skating, Foraging, BASE jumping, Hiking, Skateboarding, Kayaking

Introduction: My name is Cheryll Lueilwitz, I am a sparkling, clean, super, lucky, joyous, outstanding, lucky person who loves writing and wants to share my knowledge and understanding with you.